Derleyen: Betül Topaklı / Milliyet.com.tr – Türk mutfağının simgesi haline gelen çay, kahvaltı sofralarından akşamüstü atıştırmalıklarına ve akşam yemeği sonrası keyfine kadar günün hemen her saatinde bize eşlik ediyor. Kimileri bu içeceği klasik çay demleme tekniklerini kullanarak hazırlarken, kimileri sunduğu kolaylık açısından poşet olarak demleyip tüketmeyi tercih ediyor. Ancak günümüzde poşet çayların, sağlığımız açısından güvenli olmadığı ve içlerinde birçok zararlı maddenin ve haşerenin olduğu söyleniyor. Bilim insanları da yaptıkları çeşitli araştırmalar sonucunda poşet çayların içinde 1200’den fazla eklem bacaklı türüne ait DNA analizi buldu. Peki bu konuda ne kadar endişelenmeliyiz?
Poşet çaylarla ilgili en büyük endişelerden biri, kullanılan çay poşetlerinin yapıldığı malzeme. Kağıdın suda dayanması, yırtılmaması için epiklorohidrin ile muamele edildiği, bu maddenin sıcak suyla temas edince kanserojen bir madde olan 3-MCPD’ye dönüştüğü söyleniyor. Yani poşet çay torbalarının plastik olduğuna dair inanışın arkasında, bu torbaların suya girince parçalanmaması yatıyor. Halbuki bitkilerin sklerenkima (sert doku) lifleri öylesine kuvvetli ki bu liflerden yapılan poşetler de aynı derecede kuvvetli oluyor. Bu lifler ayrıca keten kumaşın ve bez çuvalların da hammaddesi. Abaka ağacının yapraklarından elde edilen bu lifler özel yöntemlerle ayrıldıktan sonra suyla yıkanıp ve kurutuluyor. Kuruduktan sonra fabrikada işlenen liflerden çay poşetleri üretiliyor.
GÜNÜMÜZDE POŞET ÇAY ÜRETİMİ NASIL YAPILIYOR?
İyi marka poşet çaylarda muz yaprağından elde edilen lifler kullanılıyor. Çünkü muz ağacı yapraklarının sert bir dokusu bulunuyor. Basit makinelerde bu lifler ayrılıyor ve yıkandıktan sonra poşet çay kağıdı haline dönüştürülüyor. Bazı çay poşetlerinde plastik ya da sağlık için uygun olmayan başka malzemeler kullanılabiliyor. Bu yüzden tercih edilen çayların poşetlerinin hangi malzemeden yapıldığına dikkat edilmesi büyük önem taşıyor.
4 ÇAY BİTKİSİ POŞETİNDE TESPİT EDİLDİ
Peki ama poşet çayların içinde nasıl oluyor da 1200’den fazla böcek türü DNA’sı bulunuyor? Bir araştırmaya göre çay poşetlerindeki yapraklar, toplanıp marketlere gönderilmeden önce muhtemelen böceklerle etkileşime giriyor. Bilim insanları e-DNA analizi olarak bilinen bir yöntemi kullanarak, DNA’nın küçük parçalarını analiz edip, ticari çay poşetlerinde hangi canlıların ve maddelerin olduğunu tespit edebiliyor.
Bu yöntemin kullanıldığı son araştırmalara göre ise yalnızca 4 çay bitkisinde, 1200’den fazla eklem bacaklı türüne ait DNA analizi bulundu. Bu 4 bitkiler ise; nane, papatya, siyah çay ve maydanoz.
BÖCEKLERİN ÇAY POŞETİNDEN ÇIKMASI İYİYE İŞARET!
Ancak bu bir endişe kaynağı değil. Aksine çaylardaki bu zengin böcek DNA’sının varlığı; bakteri, virüs ve haşerelerin zararlı etkilerini ortadan kaldırmak için kullanılan kimyasalların ismi olan pestisitin, kullanılmadığının ve çayın tüketiminin güvenli olduğunun bir işareti. Çaydaki DNA’nın yüzde 99’undan fazlası bitkilerden geliyor ve sadece çok küçük bir kısmı böceklere ait. Özetle çayların içinde bulunan böcekler ilk olarak bizleri kaygılandırsa da onların varlığı, çay poşetlerinin kimyasallardan arındığının bir göstergesi olması açısından büyük önem taşıyor.